Blog

Ontharding d.m.v. ionenuitwisselingsharsen is één van de procedés die door het Ministerie van Volksgezondheid is erkend voor de behandeling van water bestemd voor menselijke consumptie. En in bepaalde steden en streken met zeer hard water wordt dit door de plaatselijke drinkwatermaatschappij gedeeltelijk onthard alvorens te worden verdeeld via het waterleidingsnet.

Door de ionenuitwisseling wordt de samenstelling van het water gewijzigd. Calcium en magnesium worden omgewisseld voor natrium. De momenteel geldende indicatorwaarde voor natrium bedraagt 200 milligram per liter. Bij de ontharding van hard water met een initiële hardheid van bijvoorbeeld 30°fH (hetgeen een veel voorkomende hardheid is) tot 6°fH wordt slechts 110 mg natrium per liter water toegevoegd.

De normale voeding van een volwassene bevat 6.000 mg zout per dag (hetgeen overeenkomt met +3.500 mg natrium); een zoutarm dieet bevat tussen 1.000 en 2.000 mg zout. Dit voorbeeld – en dit geldt ook als algemene regel – toont aan dat circa 98% van de natriuminbreng afkomstig is van de voeding tegenover 2% van de waterontharding.

In natriumchloride, dat met name in de keuken wordt gebruikt (in de volksmond “keukenzout” genoemd), is de zoute smaak afkomstig van de verbinding van natrium met chloriden. In onthard water stijgt het natriumgehalte, terwijl de hoeveelheid chloriden ongewijzigd blijft. Als de natriumsmaak al waarneembaar zou zijn, zou men hooguit kunnen zeggen dat het water “natriumhoudend” is.

Stilstaand water bevordert bacteriegroei, dat is nu eenmaal een wet van de natuur. Wanneer u een fles water een tijdje open laat staan, ontwikkelt zij zich al snel tot een echte voedingsbodem voor bacteriën. Niemand heeft er ooit graten in gezien, en terecht! In een waterontharder circuleert het water echter dagelijks, waardoor stilstand van het water zeer weinig voorkomt. Wanneer een waterontharder echter langere tijd niet wordt gebruikt (bijvoorbeeld tijdens een vakantieperiode), is het raadzaam het toestel samen met het gehele leidingsysteem door te spoelen, door het water enkele minuten te laten stromen aan alle aftappunten.

In het menselijk lichaam huizen gelukkig miljoenen bacteriën van de meest uiteenlopende soorten. Zij zorgen ervoor dat wij kunnen leven. In drinkwater komen slechts zeer weinig schadelijke bacteriën voor, en ons immuunsysteem is daar om ze te neutraliseren. Internationale deskundigen zijn dan ook van oordeel dat de bacteriegroei in bijkomende waterbehandelingstoestellen totaal geen gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid.

Bovendien is waterontharding een preventieve behandeling. Doordat kalkafzetting in de waterleidingen en boilers wordt voorkomen, wordt meteen de groei van een aantal gevaarlijke bacteriën, zoals legionella, afgeremd; kalkafzetting is immers een ideale voedingsbodem voor deze organismen.

Niets belet de gebruiker om koud water in een normale woning te ontharden. Water dat drinkbaar is wanneer het de waterontharder binnenkomt, blijft dat ook bij het verlaten van het toestel. Hoewel koud water minder kalkaanslag veroorzaakt dan warm water, is het beter ook het koud water te ontharden. Allereerst omdat er een héél aantal huishoudtoestellen zijn waarbij water verwarmd wordt; en in al deze toestellen wordt koud water als basis gebruikt.

Natuurlijk zacht water, dat in sommige granietstreken wordt gevonden, is eerder agressief en vreet soms in. Men mag natuurlijk zacht water echter niet verwarren met onthard (“verzacht”) water! Zij verschillen namelijk substantieel in hun minerale samenstelling. Natuurlijk zacht water bevat niet alleen weinig kalk, maar ook weinig opgeloste mineralen in het algemeen en kan bijgevolg de waterleidingen aantasten.

Onthard water daarentegen is oorspronkelijk hard water, dat dus rijk is aan mineralen. De ontharding verlaagt het calcium- en magnesiumgehalte en gaat zo kalkaanslag tegen, maar wijzigt de hoeveelheid opgeloste mineralen niet. Onthard water kan dus niet invreten. Het biedt de voordelen van zacht water, maar niet zijn eventuele nadelen.

Al kan een lage resthardheid goed lijken voor de leidingen, het is een fabel te denken dat de “kalklaag” gegarandeerd bescherming biedt tegen corrosie. Allereerst omdat deze kalklaag niet uniform opgebouwd wordt in het leidingnetwerk; op sommige plaatsen zal deze niet gevormd worden, op andere plaatsen dan weer overmatig. Bovendien zijn er heel wat andere vormen van corrosie die juist bevorderd worden door kalkaanslag; de invreting kan dus om heel andere redenen onder de kalkaanslag aan de gang zijn, terwijl men denkt dat er geen vuiltje aan de lucht is!

De Europese drinkwaterrichtlijnen betreffende het water voor menselijke consumptie bevat geen enkele verwijzing naar de hardheid, het calcium- of het magnesiumgehalte. Het gehalte aan natrium, die de calcium- en magnesium-ionen vervangt in geval van ontharding, wordt in diezelfde Europese drinkwaterrichtlijnen enkel als “indicatorparameter” beschreven, en is dus niet bepalend voor de drinkbaarheid van het water.

De waterleidingbedrijven leveren water waarvan de hardheid sterk afhangt van de geografische en geologische oorsprong; sommige waters zijn van oorsprong zeer zacht, andere zijn dan weer zeer hard. Naargelang van zijn budget of het verwachte comfort staat het de consument vrij om het water dat door het waterleidingsbedrijf wordt geleverd, gedeeltelijk of volledig te ontharden.

Bij de implementatie van deze Europese richtlijn, hebben de 3 gewesten in België de Europese drinkwaterrichtlijnen op dit punt gevolgd. Zij maken wel gewag van een minimale hardheid van het water, die echter enkel van toepassing op het water dat door de waterleidingsbedrijven via het openbare leidingnetwerk aan de eindgebruiker aangeleverd wordt en geldt dus niet voor de eindgebruiker zelf.

Het is al langer geweten onder artsen, voedingsdeskundigen en huismoeders: voldoende calcium is onontbeerlijk voor de gezondheid. En niet alleen voor vrouwen die borstvoeding geven en opgroeiende kinderen; ons hele leven lang hebben wij calcium nodig, vooral ter compensatie van de ontkalking die te wijten is aan het verouderingsproces.

Calciumzouten die in drinkwater zijn opgelost, worden echter slechts in zéér beperkte mate opgenomen door het menselijk organisme. Zelfs kalkrijk water voorziet maar voor een klein deel in de calciumbehoefte. Het calcium dat door het menselijk lichaam wordt opgenomen, treft men vooral aan in melk en haar afgeleide producten (boter, kaas, …) en tal van voedingsmiddelen zoals gedroogde groenten en fruit, chocolade, vette vissoorten en zeevruchten, orgaanvlees en volkorenbrood.

Water speelt slechts een ondergeschikte rol als het om de inbreng van calcium gaat. Daarom wordt ook geen calciumtekort ten gevolge van het drinkwater vastgesteld in streken met natuurlijk zacht water.

Samen met lucht, is water één van de meest levensnoodzakelijke elementen. Een waterontharder is dan ook niet zomaar een toestel dat men, éénmaal geïnstalleerd, mag vergeten. In de praktijk gebeurt dit echter omwille van de automatische werking en de plaats van installatie van de waterontharder wel vaker. Een regelmatige “opvolging” van de waterontharder is echter onontbeerlijk.

Zo is het noodzakelijk dat de eindgebruiker regelmatig de voorraad regeneratiezout in de waterontharder aanvult. Gebeurt dit niet, dan zal de waterontharder na een bepaalde tijd zonder zout vallen, waardoor hij niet meer kan regenereren en aldus het water niet langer kan ontharden.

Ook het niet regelmatig onderhouden van uw waterontharder kan een gebrekkige werking tot gevolg hebben; het is dan ook sterk aan te bevelen dat de eindgebruiker een onderhoudscontract sluit met zijn vakman.